De EU en Congo

De Europese ministers van Buitenlandse zaken hebben besloten geen Europese troepenmacht te sturen naar de Oost-Congolese provincie Noord-Kivu. Om toch wat daadkracht te tonen stelden de ministers dat de VN-vredesmacht (MONUC) moest uitgebreid worden , want “die zou ook moeten kunnen verhinderen dat regeringstroepen wandaden begaan en de bodemschatten in Oost-Congo worden geplunderd”.

Het is natuurlijk gemakkelijk op die manier je geweten te zuiveren bij de Europese bevolking. Maar pleiten voor een uitbreiding van het MONUC-mandaat is hier compleet naast de kwestie. Het mandaat is sinds de nieuwe resolutie van 2004 (resolutie 1565 voor wie het echt wil weten) immers redelijk uitgebreid. Om dit te bewijzen zal ik een kort stukje citeren uit de resolutie:

“The Council decided that MONUC will have the following mandate:

- to deploy and maintain a presence in the key areas of potential volatility in order to promote the re-establishment of confidence, to discourage violence, in particular by deterring the use of force to threaten the political process, and to allow United Nations personnel to operate freely, particularly in the Eastern part of the Democratic Republic of the Congo;

- to ensure the protection of civilians, including humanitarian personnel, under imminent threat of physical violence,”

Op basis hiervan is het perfect mogelijk op te treden tegen plunderende regeringstroepen. Het gaat dan immers om de bescherming van burgers tegen geweld. Wie dit geweld wordt uitgelokt maakt niet uit, de MONUC heeft permanent de plicht op te treden tegen plunderaars. De herkomst van de plunderaars (mai-mai milities, CNDP, FDLR, …) is irrelevant als er burgers in gevaar zijn, en dat weten de EU-buitenlandministers goed genoeg.
Nochtans heeft de VN-vredesmacht niet opgetreden toen enkele dagen geleden Congolese regeringstroepen de stad Goma plunderden. Dat viel expliciet onder hun bevoegdheid, maar er waren gewoon nier genoeg troepen om weerstand te bieden.

Het is al te gemakkelijk de schuld door te schuiven naar de VN, want de prioriteit is niet de uitbreiding van het MONUC-mandaat. De klemtoon moet liggen op een krachtdadige versterking van de blauwhelmen ter plekke om op korte termijn de burgers te beschermen. Er zijn niet genoeg troepen om het huidige mandaat uit te voeren, wat heeft het dan voor zin dat mandaat uit te breiden?

De aandachtige lezer heeft waarschijnlijk al begrepen dat er concreet drie opties zijn op militaire vlak.
1) Het mandaat van de MONUC terugschroeven om de overbelaste troepen te ontlasten.
2) Dit mandaat behouden en extra tropen sturen om het af te dwingen. Ik schat dat we dan spreken over een extra troepenmacht van 2000 à 3000 militairen.
3) Het mandaat uitbreiden en bijhorend extra troepen sturen. Als het mandaat zodanig wordt gedefinieerd dat ook de bescherming van grondstoffen in Oost-Congo bij de opdracht van de MONUC hoort, spreken we over 5000 extra militairen als absolute minimum. (Dit kan eventueel door een bijkomende Europese troepenmacht te sturen die onder VN-autoriteit opereert, maar de EU-buitenlandministers hebben deze optie vandaag afgeschoten).

Het is aan de ministers om te beslissen, maar pleiten voor een uitbreiding van de VN-vredesmacht én tegelijk extra troepen weigeren is een complete contradictie. Het is tijd dat de ministers verantwoordelijkheid nemen en aan de bevolking zeggen waar het op staat.