Staking en liberalisering

Vandaag staking bij de spoorwegen, 24u ambiance gegarandeerd. Net zoals bijna iedereen die niet zelf bij de spoorwegen werkt ben ook ik ervan overtuigd dat deze staking compleet onverantwoord is. Het gaat over een aantal eerder kleine aanpassingen in de nieuwe CAO, een volledige dag het treinverkeer lamleggen is dan ook compleet overdreven. Zelfs als men absoluut actie wil voeren zijn er alternatieven, zoals een ontregeling van het treinverkeer (dan zijn er vertragingen, maar de treinen rijden tenminste) of een betaalstaking.
Dat er iets moet veranderen aan de structuur van de NMBS is al langer duidelijk. Deze staking is misschien het ideale moment om een hervorming van de spoorwegen op de politieke tafel te leggen. We zien dat Jong VLD en LDD deze opportuniteit met beide handen proberen te grijpen.
Waar Open VLD steeds meer een centrumkoers gaat varen lijkt de jongerenafdeling zich vast te klampen aan een rechtslibertair ideaal. Hiermee komen ze eigenlijk in het vaarwater van LDD, als de partijtop niet ingrijpt kan deze split tussen Open VLD en Jong VLD in de toekomst nog voor heel wat problemen gaan zorgen. Maar dit compleet terzijde, terug naar de spoorwegen nu.
Ondanks de commentaar van (Jong ) Open VLD en LDD (minimale dienstverlening in het geval van VLD, liberalisering in het geval van Jong VLD en LDD) ontbreekt nog maar is het internationaal perspectief. De vakbonden verzetten zich immers al bij voorbaat tegen een liberalisering en ook aan de linker- en extreem-rechtse zijde ziet men dit liever niet gebeuren.
Toch zou het in deze kwestie niet mogen gaan over ‘pro’ of ‘contra’ liberalisering (toegegeven, zelf neig ik meer naar het ‘contra’-kamp), de EU wil immers op termijn naar een liberalisering van het personenvervoer per trein. Voor het vrachtvervoer via het spoor zijn al een aantal duidelijke afspraken gemaakt in het tweede spoorwegpakket. In het derde spoorwegpakket staat dan weer het volgende te lezen:

De zeer hevige concurrentie door goedkope luchtvaartmaatschappijen op de verbindingen tussen de grote Europese steden vormt een aanzienlijke bedreiging voor de internationale spoorverbindingen. Wat dit betreft moet de liberalisering het spoorvervoer in staat stellen nieuwe initiatieven te ontwikkelen en de kosten te drukken zodat tegen 2010 concurrerende internationale diensten kunnen worden aangeboden.

Er is dus al sprake van een Europees regelgevend kader voor vracht- en internationaal personenvervoer via het spoor. Voorlopig is er nog geen bindend kader voor het nationale personenvervoer, maar verwacht wordt dat dit niet al te lang meer zal duren. België loopt het risico niet voorbereid te zijn als de verplichte liberalisering er uiteindelijk komt. Dan zal Europa de overgangsmaatregelen bepalen, nu kan België deze nog zelf vastleggen.
De discussie of de liberalisering al dan niet een goede zaak is doet er eigenlijk niet toe, de manier waarop dit gebeurd wél. Goede overgangsmaatregelen uitwerken zodat iedereen (belastingbetaler, overheid, werknemers, passagiers, …) de overgang naar een vrijmaking van het spoor kan verteren is de essentie.
Jammer genoeg ontbreekt deze discussie nu compleet, waardoor België voor de zoveelste keer de internationale/Europese boot dreigt te missen. Als we willen vermijden dat de regering op het laatste nippertje een hele reeks ondoordachte regels door het parlement jaagt, om toch maar op tijd een liberalisering te bewerkstelligen, moet er nu iets veranderen. In Groot-Brittannië heeft men op zeer korte termijn een vrijmaking van de markt willen forceren, met slechte tevredenheidcijfers van de passagiers en aan aantal veiligheidsschandalen tot gevolg. We moeten leren uit die fouten en nu al anticiperen op toekomstige Europese regelgeving die er sowieso komt, het is enkel een kwestie van tijd.
De huidige discussie is dus zonder enig internationaal perspectief, het einddoel - liberalisering - staat immers al zo goed als vast. Enkel de weg ernaartoe kunnen we (voorlopig) nog zelf invullen. Het is in ieders belang, zowel van voorstanders als tegenstanders, dat we nu al een inhoudelijk debat voeren over goede overgangsmaatregelen.