Weg van de verzuiling

De kwaliteit van katholieke scholen zou beter zijn dan die van staatsscholen. Dat is alleszins de conclusie die Alain Destexhe (MR) trekt uit de Pisa-onderzoeken. Met andere woorden het ideale moment om een statement te maken: het onderscheidt tussen staatsscholen en katholieke scholen is niet meer van deze tijd. Het is een laatste stuiptrekking van de bekrompen verzuiling. Hoog tijd om euthanasie toe te passen op dit verjaarde concept.
Pluralistische scholen zijn de toekomst, een oud ideaal van de progressieve beweging dat met de regelmaat van de klok komt bovendrijven. Voor mij wil dit niet zeggen dat het vrije initiatief van de scholen moet verdwijnen. Wel houdt de kern van het pluralistische onderwijs in dat de keuzevrijheid van de leerling wordt vergroot. In tegenstelling tot wat men beweerd is er op dit moment geen echte vrije keuze voor de leerlingen. Zoals de studie uitwijst is de kwaliteit van het vrije net beter, dus wie vrijzinnig is en een kwalitatief hoogstaand onderwijs wil moet wel naar een katholieke school. Concreet lijken enkele aanzetten voor een pluralistisch onderwijs wel op zijn plaats.
Zelf zou ik voorstellen dat de lessen godsdienst in de katholieke scholen door de leerlingen zelf worden ingevuld door een eigen keuze. Als enige voorwaarde wordt dan gesteld dat het gaat om een levensbeschouwelijke invulling. Voor wie niet kan volgen even een voorbeeld:
Als een minimum aantal leerlingen (bijvoorbeeld 10%) kiest voor een bepaalde invulling van de 2 uren die vrijkomen door het wegvallen van de verplichte godsdienstlessen, moet deze les gegeven worden. Voor alle duidelijkheid kan het dus ook zijn dat de leerlingen kiezen voor een les katholieke godsdienst (domme leerlingetjes bestaan ook, nietwaar). De leerlingen volgen dus een levensbeschouwelijk vak dat ze zelf kiezen. Als minstens 10% kiest voor pakweg islam of hindoeïsme (ik zeg maar iets…) moet ook dat vak ingericht worden. Omdat een aantal keuzes slechts in beperkte mate zullen voorkomen kunnen daarvoor leerkrachten op provinciaal niveau werken en in een aantal verschillende scholen les geven (bijvoorbeeld 1 of 2 leerkrachten ‘boeddhisme’ voor de hele provincie Antwerpen). De leerlingen kunnen uiteraard ook kiezen om zich te verdiepen in een andere levensbeschouwing dan de hunne. Bijvoorbeeld een katholieke leerling die graag wat meer zou weten over de Islam en een schooljaar kiest voor ‘Islam’ als levensbeschouwelijk vak.
Bovenop deze vrije keuze is er ook meer nood aan coördinatie tussen scholen. Meer nog dan nu al het geval is moet het concept van de ‘schoolgemeenschap’ worden aangemoedigd. Een schoolgemeenschap houdt een samenwerking in tussen een aantal geografisch gegroepeerde scholen. Zo kunnen bijvoorbeeld alle middelbare scholen uit een stad samenwerken om het beleid wat beter te coördineren. Dit komt de kwaliteit ten goede en zal de verschillen die er nu nog bestaan tussen ‘staatsscholen’ en ‘vrije scholen’ helpen terugdringen.
Een open en pluralistisch Vlaanderen heeft nood aan een open en pluralistisch onderwijsnet, onderwijs is immers bij uitstek een product van de samenleving waarin het zich manifesteert.